Leiderschap als scheidsrechter

Leiderschap als scheidsrechter

Björn Kuipers vertelt over leiderschap

Vorige week was ik bij Espresso for the Mind, georganiseerd door bedrijven rondom het Jaarbeursplein in Utrecht: topscheidsrechter Björn Kuipers vertelde daar over zijn job als scheidsrechter en leiderschap.

Hij gaf een paar belangrijke zaken mee. Als scheidsrechter op het allerhoogste niveau moet je sterk in je schoenen staan. Je moet tegen voetballers als Messi kunnen zeggen “en nu is het afgelopen, je gaat je gedragen”. Dat betekent dat je leiding moet nemen, dat je een wedstrijd moet leiden. Dat geldt ook bij een bedrijf. Als je er niet bent, dan gebeurt er niets. Dus als scheidsrechter moet je mee rennen: niet blijven staan, want dan zie je ook niet wat er gebeurt. En respect moet je ook verdienen. Dat krijg je niet vanwege je functie, omdat je scheidsrechter bent, of manager of directeur, maar omdat mensen zien dat jij hen serieus neemt. Dat geldt ook voor mensen als Messi: zij nemen jou serieus als jij ook hen serieus neemt. Dus leg een beslissing ook uit: neem mensen mee.

Voor een scheidsrechter is vertrouwen belangrijk. Nu is er altijd kritiek op de beslissing van de scheidsrechter, en al die toeschouwers in het stadion en thuis, de coaches en de voetballers weten het allemaal beter. Maar jij beslist. En wat als je het niet weet? Dan moet je kunnen vertrouwen op je collega’s. Dat zijn de grensrechters en de VAR. Dat betekent ook dat samenwerken belangrijk is. Zelfs bij belangrijke beslissingen in finales waar een penalty het verschil kan maken en de druk hoog is, zal je moeten vertrouwen op je collega’s.

En dan gebeurt het: je fluit, en je geeft een penalty. Je bent er zeker van. Natuurlijk hoor je protest van de verdedigende partij. Maar in je oortje hoor je de VAR “ik weet het niet hoor”. En ondanks dat je zelf overtuigd bent, besluit je toch naar het scherm te gaan en de beelden van de VAR te bekijken: de VAR heeft gelijk. Jij niet. In je hoofd denk je al, shit, daar gaat het fluiten van de finale, daar gaat mijn carrière. Maar de VAR is juist om te helpen. En als je een fout maakt is dat niet erg. Zolang je die maar herstelt. Dus geef je na de beelden gezien te hebben geen penalty. Je herstelt. Dat is in het bedrijfsleven ook zo: zorg ervoor dat fouten niet genadeloos worden afgestraft, maar dat medewerkers ervan kunnen leren. Laat het hen herstellen.

En tot slot, soms zijn er dingen belangrijker. Bij het EK afgelopen zomer hebben we gezien dat de Deense voetballer Christian Eriksen bij de wedstrijd Denemarken-Finland in elkaar zakte. De scheidsrechter, de aanvoerder en het medisch team waren er razendsnel bij om hem te reanimeren. Met succes gelukkig. Dan weet je dat er zaken belangrijker zijn dan doorspelen. Björn Kuipers was de scheidsrechter bij de volgende wedstrijd van de Denen tegen de Belgen. Er was afgesproken om in de 11e minuut de wedstrijd stil te leggen als eerbetoon aan Christian Eriksen. Het publiek deed mee. En in de 11e minuut begon het publiek, maar bleven de spelers doorspelen. Björn Kuipers greep in. Hij legde de wedstrijd stil als eerbetoon. Dat was niet volgens de reglementen, maar het was belangrijker dan dat. Op die momenten neem je de leiding en sta je er.